گروه سياسي، حامد طبيبي؛ از روزي که طبقه
يي به نام کارگر در ايران اعلام موجوديت کرد تا به امروز، افزون بر نيم
قرن مي گذرد. اين جريان اجتماعي در مقاطع زماني مختلف به ايفاي نقش
پرداخته و در وقايع اجتماعي و سياسي آن اثرگذار بوده است. اعتصاب هاي صنفي
و سياسي در اعتراض به سياست هاي رژيم پهلوي قبل از پيروزي انقلاب و
اعتراضات صنفي براي بهبود وضعيت شغلي و معيشتي پس از انقلاب از جمله شاخصه
هاي رفتاري اين جريان پرنفوذ اجتماعي است، اما بدون شک مقطع انتخابات
داراي شرايطي متفاوت است؛ «انبوهي» کارگران و آراي قابل توجه اين طبقه
براي هر کانديدايي سرنوشت ساز خواهد بود. اينچنين است که دفاع از حقوق
مالي و معنوي کارگران به طور معمول يکي از شعارهاي ثابت کانديداهاي
انتخابات مجلس و رياست جمهوري در ادوار گذشته بوده است. در عين حال اين
اصلاح طلبان هستند که معتقدند ميل به «تغيير وضع موجود» در ميان تشکل ها و
جريانات کارگري، آنها را به اين جناح سياسي نزديک تر ساخته است. نيازها و
خواسته هاي امروز کارگران در يک «بازخواني تاريخي» موضوعي بود که با دکتر
علي ربيعي در ميان گذاشته شد. اين تحليلگر و استراتژيست سياسي - اجتماعي
داراي پژوهش هاي ارزشمندي در حوزه «رفتار شناسي انتخاباتي، سياسي و
اجتماعي» ايرانيان است. مشاور ارشد امنيتي دولت اصلاحات، در حوزه مطالعات
امنيتي هم فعال بوده و به تاليف کتاب پرداخته و هم از اين روست که نگاه
حاکميت در کشورهاي «پيراموني» به جنبش هاي اجتماعي را مورد واکاوي قرار
داده است.ربيعي معتقد است که واردشدن دولت ها به مسائل کارگري از سر وظيفه
مطلق نيست بلکه هدف اصلي آن کنترل اين طبقه است. در عين حال پس از اينکه
نظام انتخابات و راي گيري هم فراگير مي شود، دولت ها از دو جهت کارگران را
بااهميت تلقي مي کنند؛ نخست جهت کسب آرا و دوم کنترل اجتماعي و امنيتي و
جلوگيري از روز افزون شدن مطالبات اين قشر. شايد براي بسياري اين سوال
مطرح شده باشد که اين استاد دانشگاه چگونه و براساس چه تجربياتي به شوراي
مرکزي خانه کارگر راه يافته و به عنوان يک پژوهشگر مسائل کارگري شهره شده
است؟ وي از رهبران اعتصاب مشهور کارکنان شرکت جنرال موتورز در سال 56 است
که در آستانه پيروزي انقلاب به وقوع پيوست؛ اعتصابي که سرآغاز اعتراضات
کارگري در بحبوحه انقلاب به شمار مي رفت که با مقاصد کاملاً سياسي و براي
سقوط رژيم شاه برنامه ريزي شده بود. ربيعي در گفت وگوي خود با اعتماد با
نقبي به گذشته، از مقطع ظهور جريانات و تشکل هاي کارگري در ايران تا مقطع
فعلي را مورد بررسي قرار داده و در پايان به تحليلي از رفتارهاي انتخاباتي
آنها پرداخته است. پاسخ هاي مشاور دولت اصلاحات به سوالات ما در پي مي آيد
.
کارگران در ايران با عناويني مانند جنبش، طبقه، جريان و تشکل شناخته مي
شوند. دغدغه ها و خواسته هاي اين طبقه تاثيرگذار اجتماعي از زمان شکل گيري
تاکنون اگرچه با تغييراتي همراه بوده اما روح کلي خود را حفظ کرده است.
خواسته هاي امروز آنها با بررسي سير تحولات اين جنبش موضوع گفت وگو با علي
ربيعي است. اين پژوهشگر و استراتژيست اجتماعي - سياسي در گفت وگوي تفصيلي
خود با اعتماد به بررسي تاريخي پيرامون جنبش کارگري و اثرگذاري آن بر فضاي
سياسي کشور پرداخت.
---
- آيا آماري از ميزان مشارکت سياسي جريانات کارگري در انتخابات
دوم خرداد 76 يا انتخابات پس از آن وجود دارد؟ در کتاب «جامعه شناسي
تحولات ارزشي» که به رفتار راي دهندگان در آن انتخابات مي پرداخت، به برخي
ارقام اشاره شده است. عددي در ذهن شما نيست؟به طور کلي در ايران، آماري از آراي طبقات اجتماعي وجود ندارد. تقريباً
شيوه آمارگيري ما به نحوي نيست که اينگونه تقسيم بندي ها را به دست دهد.
تقسيم بندي هاي ما در حوزه آمار معمولاً جغرافيايي است. به عنوان مثال مي
توان آراي مناطق شمالي و جنوبي تهران را بررسي کرد يا اينکه مناطق تقريباً
مذهبي نشين يا روستانشين يا حاشيه نشين تهران را به طور تفکيکي مورد
مطالعه قرار داد اما نمي توان آمار مشارکت دانشگاهيان، زنان يا کارگران را
استخراج کرد مگر اينکه قبل از انتخابات به مراکز اصلي تجمع اقشار مختلف
رفته و ميزان و گرايش آنها به حضور در انتخابات را محاسبه کرد. اين نوع
فعاليت تنها قبل از انتخابات ممکن است.
- امکان نظرسنجي دقيق چطور؟ تشکل ها و اتحاديه هاي صنفي در اقشار مختلف اين امکان را دارند؟نظرسنجي را مي توان انجام داد اما گرفتن آمار و اطلاعات از ميزان مشارکت
کار دشواري است. نظرسنجي قبل از برگزاري انتخابات صورت مي گيرد اما آمار و
اطلاعات بعد از انتخابات محاسبه مي شود. شيوه هاي آمارگيري نمي تواند مشخص
کند چه طبقه يي به چه ميزاني مشارکت داشته است.
