احمدي نژاد در مواجهه با مخالفانش

محمود احمدي نژاد در حال پايه گذاري نوعي مديريت است که آثار آن در آينده نه چندان دور خودش را به ساختار حقوقي و اجرايي کشور تحميل مي کند. نوعي مديريت که برخي ترجيح مي دهند از لفظ جسارت براي توصيف آن بهره بجويند، گروهي ديگر شجاعت آميز و گروهي هم آن را خطرناک قلمداد کنند.

هرکدام از اين گروه ها براي خود استدلالي دارند. گروه اول که هم در بين حاميان احمدي نژاد يافت مي شوند و هم در بين مخالفان وي کم نيستند با يادآوري عقب نشيني هاي روساي دولت هاي پيشين در برابر مخالفان خود اين نوع اقدامات احمدي نژاد در حمايت از نيروهايش (مشايي- کردان) را نوعي جسارت ارزيابي مي کنند. اين گروه با مرور تاريخچه استيضاح ها يا درخواست ها براي برکناري مسوولان در بعد از انقلاب کيفيت دفاع احمدي نژاد از نيروهايش را اگر نگوييم بي نظير، کم نظير مي دانند.

گروهي اين اقدام احمدي نژاد را نوعي شجاعت مي دانند. اين افراد هواداران سرسخت دولت هستند که اصل تشکيل دولت توسط احمدي نژاد را نوعي موهبت الهي مي دانند و به همين دليل خود را ملزم به دفاع از دولت و حمايت از اقدامات رئيس آن مي دانند.

گروه سوم که شايد در يک تخمين ساده بتوان آنها را معادل اکثريت جامعه ايراني به حساب آورد فارغ از هر مرزبندي سياسي، ايدئولوژيک و عقيدتي آنچه در ماجراي کردان از روز راي اعتماد تاکنون رخ داده را نوعي انحراف از قاعده طلايي مديريت و اخلاق مديريتي در کشور مي دانند که حداقل اثر آن بي اعتماد کردن مردم به نظام است.

فارغ از اينکه اقدام محمود احمدي نژاد در دفاع از مديرانش را چه بناميم آنچه حائز اهميت است بي نظير بودن اين نوع حمايت است.

رفتاري که دولت ها در برابر فشار مخالفان در پيش گرفته اند از مهندس مهدي بازرگان تاکنون هيچ کدام رکوردي که احمدي نژاد شکسته را ثبت نکرده است.

دولت موقت؛ دولت استعفا
15 بهمن ماه 1357 بنيانگذار فقيد جمهوري اسلامي ايران حکم نخست وزيري مهندس مهدي بازرگان را براي تشکيل دولت موقت انقلاب صادر کرد. از فرداي صدور حکم نخست وزير فوج فوج مردم به خيابان ها ريختند تا با راهپيمايي پشتيباني خود را از دولت موقت اعلام کنند. موج ميليوني حمايتي که از دولت به پا خاسته بود اين تصور را به وجود آورد که اين دولت دستش براي عمل باز است. اما يک ماهي از تشکيل دولت موقت نگذشته بود که زمزمه مخالفت ها برخاست. دولت چند بار شکايت به قم برد اثر نداشت، چند بار تهديد به استعفا کرد موثر نيفتاد تا اينکه 24 ساعت قبل از اشغال سفارت امريکا استعفاي دسته جمعي خود را روي ميز رهبر فقيد انقلاب گذاشت و عطاي دولت را به لقايش بخشيد. از آن روز به بعد هيچ کدام از اعضاي دولت موقت به هيچ منصب دولتي راه نيافته است.

در کندوکاو علل کناره گيري دولت موقت انقلاب هر دليلي را مورد تاکيد قرار بدهيم ناگزير بايد نقبي به فشار مخالفان بزنيم؛ مخالفاني که هر کدام براي ابراز مخالفت خود با اين «دولت گذار» بهانه يي مستمسک قرار مي دادند. برخي دولت را به اتهام ليبرالي نواختند، برخي اعضاي دولت را به سست بودن متهم مي کردند، گروهي زير علم انحصارطلبي، دولت را مورد تاخت و تاز قرار مي دادند. در برابر فشارهاي پيدا و پنهان؛ دولت موقت تاب نياورد و به راهي رفت که محمود احمدي نژاد 30 سال بعد از انقلاب با نوع حمايتش از کردان در برابر مجلس آن راه را به سخره مي گيرد.

دولت هاشمي رفسنجاني؛ انشعاب
در دولت هاشمي رفسنجاني دو اتفاق افتاد که هاشمي رفسنجاني به رغم نفوذ زيادي که در حکومت داشت، نتوانست در مقابل آن از وزرايش حمايت چنداني به عمل آورد. نخستين اتفاق به فشار مجلس چهارم براي کنارگذاشتن چهار وزير مربوط مي شود که هاشمي برخلاف ميلش ناگزير شد عذر آن چهار وزير را بخواهد. اتفاق دوم داستان تاسيس حزب کارگزاران سازندگي است. در نخستين رويداد، در سوم خرداد1371 تحت فشار مخالفان ناگزير شد سيدمحمد خاتمي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي خود را کنار بگذارد. خاتمي هم متن استعفانامه يي نوشت که در خاطره ها ماند. بخشي از آن متن هنوز خواندني است؛ «اما متاسفانه در صحنه امور فرهنگي چندي است که به شيوه يي ديگر عمل شده است. يعني چه بسا که با شکسته شدن همه مرزهاي قانوني، شرعي، اخلاقي و عرفي کار از نقد و ارزيابي (ولو غيرمنصفانه) گذشته و هر وسيله يي براي رسيدن به اهداف خاصي مباح شمرده شده است و بدين سان مي رود که کار به کلي از روال منطقي و مشروع خارج شود و در نتيجه فضايي ناسالم و آشفته پديد آيد که فوري ترين اثر آن دلزدگي و عدم امنيت انديشمندان و هنرمندان سالم و صاحب شخصيت و حتي مومن و شيفته انقلاب و اسلام است. اگر خداي ناخواسته در اين هنگامه مرز اصول و معيارهاي بنيادين انقلاب و مصالح حتمي جامعه درهم شکسته شود و اگر قرار باشد در اين آشفته بازار با مباني پذيرفته شده نظام، از جمله آرا و فتاوي حضرت امام نيز تلويحاً و حتي تصريحاً مقابله و معارضه شود، هرچند که اين نفي و شبهه انگيزي از بعضي سياست هاي هنري شروع شود، که پايه آن نظر و موضع محکم و مصرح امام است، مطمئن باشيم که در اين صورت شاهد آغاز روند خطرناکي هستيم که امواج آن بسياري از اصول و پايه هاي ديگر را نيز خواهد لرزاند.

من پيشتر گفته ام که مخالفت با نظرات امام (چه با حسن نيت، چه سوءنيت) از موسيقي آغاز مي شود ولي به همين جا ختم نخواهد شد و خدا آن روز را نياورد. باري مجموعه شرايط چنان بوده و هست که مرا در موقعيتي قرار مي دهد که از ادامه خدمت در سمت فعلي عذرخواهي کنم و حضرتعالي مستحضريد که اين موضع و نظر ماه ها پيش پيدا و ابراز شده است و به استناد نامه سابق الاشعار و مذاکرات بعدي، در آستانه انتخابات دوره چهارم مجلس از جنابعالي خواستم تا به بهانه مجلس استعفاي مرا بپذيريد.

اما اين تقاضا مورد قبول جنابعالي واقع نشد و ضمن اظهار محبت و حمايت از اين وزارت بر لزوم پايداري و ادامه راه تاکيد فرموديد و من با اينکه چندان اميدي به تغيير شرايط و اوضاع به نفع انديشه و فرهنگ نداشتم حرمت نظر شما را نگه داشتم. اما ديديم و ديديد که موج ناسالم موجود به تلاش نامقدس براي بهره گيري سوء و حتي عوام فريبانه از احساسات بخشي از نيروهاي مومن در جهت هدف هاي ناسالم کشانده شد. بنده صبر کردم تا به ياري خداوند مراحل انتخابات دوره چهارم که بحمدالله با حضور خوب و باشکوه ملت سرافراز برگزار شد به پايان برسد و اکنون فرصت تجديد تقاضاي قبلي فرا رسيده است. حال که مسوولان بزرگواري که بيش از من بايد مدافع کليت نظام و اهداف والا و سياست هاي آن باشند تهديدهاي اخير را در ساحت انديشه و فرهنگ جدي نگرفته يا به هر دليل و ملاحظه يي در برابر آن سکوت کردند و همين امر سبب تجري بيشتر کج انديشان و بدخواهان شده است، بهتر است سکانداري امر فرهنگ و هنر و اطلاع رساني در صحنه اجرا را نيز کساني به عهده گيرند که شخصيت و باورشان با آنچه در اين صحنه جاري است، ناسازگار نباشد يا دست کم راضي و قادر به انجام کار در شرايط فعلي باشند. اينجانب ترجيح مي دهم که بدون دغدغه مسووليت اجرايي با آزادي و اختيار درخور وظيفه ديني و انقلابي و انساني خود را در دفاع از اسلام و مصلحت نظام، طوري که آن را مي شناسم و به آن باور دارم و نيز مقابله با جمود و تحجر و واپسگرايي که آن را بزرگ ترين آفت حکومت و نظام به قدرت رسيده ديني مي دانم و ذهن مبارک امام را به خصوص در سال هاي اخير نسبت به اين آفت ايمان و زندگي سوز شديداً نگران و بي تاب يافته ام و همچنين دفاع از حقوق و آزادي هاي مشروع جامعه و افراد تا آنجا که توان و درک ناچيز من و امکانات اجازه دهد در موقعيتي تازه و به صورتي ديگر انجام دهم.

در پايان با اذعان به اينکه همه ما نسبت به سرنوشت اسلام و ايران مسوول و به انقلاب بزرگ اسلامي مديون هستيم و در هر کجا که باشيم و هر زحمتي را که متحمل شويم در برابر اقيانوس موج خيز ايمان و همت ملت شريف و آزاد و مسلمان ايران و خون پاک شهيدان و فداکاري شگفت انگيز جانبازان و آزادگان و مجاهدان راه خدا قطره يي بيش نخواهد بود.» هنرمندان از هر صنف و تباري که بودند خود را به تالار وحدت رساندند تا از زحمات خاتمي تقدير کنند. خاتمي که رفت علي لاريجاني به جاي وي نشست. وزير بعدي که با فشار جناح راست ديروز و اصولگراي امروز از همراهي با کابينه هاشمي بازماند؛ شيخ عبدالله نوري بود.

شيخ عبدالله نوري به رغم اينکه از کابينه کنار گذاشته شد اما مورد اقبال موکلان تهراني قرار گرفت و رقيب اصلي علي اکبر ناطق نوري براي رياست مجلس شد. و اگرچه رياست مجلس پنجم را به دست نياورد اما در هيبت رئيس فراکسيون اقليت در خارج کردن جريان اصلاح طلب از انزوا نقش کليدي ايفا کرد. مصطفي معين ديگر وزيري بود که بسان دو هم فکر ديگرش از همراهي با دولت بازماند. استعفا داد، رفت و به عنوان نماينده از اصفهان به مجلس راه يافت.

اتفاق ديگري که در دولت هاشمي رخ داد مربوط به تاسيس حزب کارگزاران سازندگي است؛ زماني که وزراي دولت هاشمي به همراه فرزندان و تعدادي از معاونان هاشمي تصميم گرفتند يک حزب تاسيس کنند. بيانيه حزب که منتشر شد مقامات عالي نظام توصيه کردند که وزرا از اين حزب خارج شوند. آنها هم که تعدادشان به 11 نفر مي رسيد از حزب کنار رفتند.

دولت خاتمي؛ فشار و تسليم
کليت دولت خاتمي به اتهام سازگاري بر سر ارزش هاي انقلاب، همواره مورد هجوم رقبا قرار داشت. اما دو وزارتخانه فرهنگ و ارشاد به رياست عطاءالله مهاجراني و وزارت کشور به مديريت عبدالله نوري بيش از همه تحت فشار قرار گرفتند. عبدالله نوري به سختي راي اعتماد گرفت و 9 ماه بعد با استيضاح مجلس از مقام وزارت کنار گذاشته شد اما باز بسان دولت اول هاشمي از سوي شهروندان تهراني به عنوان نفر اول به شورا راه يافت. مهاجراني هم اگرچه با اتکا به توانمندي هاي فردي و عملکرد قابل دفاع در وزارت فرهنگ توانست راي اعتماد مجدد از مجلس بگيرد اما باز هم تحت فشار قرار گرفت و خاتمي از او خواست استعفايش را بنويسد. مهاجراني بسان خود خاتمي متن استعفايي در ده صفحه نوشت. خاتمي آن متن را برگرداند و استعفاي مهاجراني در يک پاراگراف خلاصه شد.

دولت احمدي نژاد؛ دولت اعتماد به نفس
يکشنبه شب گذشته محمود احمدي نژاد که رو در روي خبرنگار واحد مرکزي خبر قرار گرفت تا درباره وزير کشورش اظهارنظر کند، به مخالفانش در مجلس و احزاب حمله کرد تا کردان را مظلوم التهابات دو ماه گذشته به مردم معرفي کند. ماجراي کردان و جنس حمايت محمود احمدي نژاد از وي نشان دهنده اعتماد به نفس فوق العاده دولت در برابر مخالفان است.

اعتماد به نفسي که هزينه اش چندان ارزان نيست...