ویدئو کنفرانس چیست؟
ویدئو کنفنرانس فناوری است که افراد درمکانهای مختلف با فواصل مختلف را قادر می سازد تا صوت و تصویر همدیگر را به صورت زنده دریافت نموده و همانند جلسات حضوری با یکدیگر ارتباط داشته و تبادل نطر نمایند.ویدئو کنفرانس می تواند با امکانات افزوده دیگری همانند تبادل اسناد و مدارک اشتراک در تهیه مدارک ارسال عکسها و ... نیز همراه باشد.
مزایای ویدئو کنفرانس:
صرفه جوئی در زمان :
با استفاده از این سیستمها و بوجود آوردن امکان برقراری جلسات ویدیویی به صورت زنده، صرفه جوئی قابل توجهی در وقت صورت خواهد گرفت، بطوریکه زمان صرف شده برای انجام کار همان زمان اختصاص داده شده به کنفرانس ویدیویی است و زمانهای تلف شده برای اخذ بلیط ، ویزا، سفر ، اقامت و رفع خستگیهای ناشی از سفر حذف خواهد گردید.
صرفه حوئی در هزینه ها:
با استفاده از ویدئو کنفرانس و امکان برقراری جلسات بدون نیاز به جابجائی فیزیکی افراد، صرفه جوئی فوق العاده ای در هزینه ها صورت خواهدگرفت .در واقع هزینه هایی همچون رفت و آمد ، تهیه سالن ، پذیرایی و ... خواهد گردید.
طبق آمار بیش از 80 درصد از مشتریان بزرگ سیستمهای ویدئو کنفرانس در سطح دنیا اظهار داشتند که طی کمتر از 6 ماه پس از خرید تجهیزات ویدئو کنفرانس ، هزینه های سرمایه گذاری روی این تجهیزات را جبران نموده اند.
دیگر مزایا:
- برقراری سریع یک همایش یا کنفرانس در موارد اضطراری
- برقراری ارتباط زنده با تمام نقاط جهان
- تسریع در تصمیم گیری
- امکان حضور در جلسات متعدد طی یک روز کاری
- سهولت دسترسی به اعضا و امکان مشارکت بیشتر مدیران، متخصصان یا اعضای تصميم گیرنده در جلسات
- بررسی سریع پیشنهادها، نتایج حاصله و نظرات
- رفع مخاطرات ناشی از سفر
- استفاده بهینه از منابع انسانی و مدیریت آنها
- دسترسی سریع به اطلاعات ،مدارک و یافته ای علمی
- سرعت در امداد رسانی
- گسترش فرهنگ کار تیمی
کاربرد های ویدئو کفرنس
حضور در جلسات از طریق ارتباط زنده تصویری(Video conferencing))
یکی از رایج ترین موارد استفاده از سیستمهای ویدئو کنفرنس ، برقراری ارتباط زنده تصویری بین نقاط مختلف جغرافیائی می باشد.ویدئو کنفرانس این امکان را می دهد تا بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافیائی ، به صورت زنده در جلسات شرکت نموده و بدین گونه در وقت، هزینه های سفر،اقامت و ... صرفه جوئی نمود. بدین ترتیب دیگر فواصل جغرافیائی مانع از شرکت فرد یا افرادی که حضور آنها در جلسه لازم به نظر می رسد نخواهد گردید بعلاوه از آنجا که اکثر سازمانها شرکتها دانشگاهها و ... در سطح جهان مجهز به این تکنولوژی پیشرفته ارتباطی هسنتد برقراری ارتباط با انها نیز به آسانی مقدور خواهد بود.ارتباطات تصویری بین المللی می تواند تاثیر بسزایی در افزایش سرعت انجام کارها کاهش هزینه ها و ... داشته باشد.
آموزش از راه دور
یکی از کاربردهای کلیدی فن آوری ویدئو کنفرانس ،آموزش از راه دور می باشد. این سیستم ،ارتباط بین استادان و دانشجویان را در هر نقطه ای که باشند مقدور می سازد و از هزینه ای تحصیلی همچون سفر ، حق التدریس و ... می کاهد. با استفاده از صفحه لمسی ، سیستم ردیابی صدا ،به اشتراک گذاشتن صفحه نمایش، و قابلیت ارسال و دریافت دیتا در این سیستمها کیفیت آموزش نیز در سطح بالایی حفظ خواهد شد استادان و شرکتهای آموزش در هر جایی از دنيا که باشند می توانند از این طریق دانشجویان خود را آموزش داده و در پایان دوره پس از برگزاری آزمون گواهینامه مربوطه را اعطا نمایند.
پزشکی از راه دور
یکی از پر کاربردترین استفاده های ویدئو کنفرانس در علم پزشکی درمان از راه دور میباشد
با استفاده از این تکنولوژی پیشرفته ، امکان انتقال اطلاعات بیمار عکسهای رادیولوژی نتایج آزمایشات نوار قلب و کنترل تجهیزات پزشکی توسط پزشک از راه دور فراهم میگردد.
با اين شیوه پزشکان می توانند کمیسیون پزشکی با پزشکان متخصص برگزار کنند و بیمار خود را در هر نقطه جغرافیائی معاینه و درمان نمایند.
حراست ویدئويی
یکی دیگر از کاربردهای این تکنولوژی پیشرفته ارتباطی، حراست تصویری است با استفاده از این تکنولوژی نظارت تصویری مکانهای مختلف از هر نقطه بدون در نظرگرفتن موقعیت جغرافیائی آنها مقدور می باشد. کیفیت فوق العاده صدا و تصویر و امکاناتی نظیر حرکت افقی و عمودی دوربین درشت نمایی دید در شب انواع هشداردهنده ها (دود،رطوبت، لرزش، حرکت) و همچنین (امکان کنترل تمام نقاط با هر فاصله) از یک نقطه واحد و حتی امکان اشتراک و الحاق تصویر و صدای نقاط مختلف در کنفرانسهای ویدئویی و بسیاری از امکانات دیگر استفاده از این سیستم را بسیار مطلوب می سازد.
ديگر كاربردها :
شرکت در سمینارها و کنفرانسهای مهم داخلی و خارجی
قضاوت از راه دور شامل: ارسال پرونده و مشاوره با کارشناسان حقوقی و فنی، شرکت زندانیان در جلسات دادگاه از طریق ویدئو کنفرانس
بازرگانی و تجارت از راه دور شامل: بازاریابی،معرفی محصولات و خدمات تبادل اسناد مالی عقد قرارداد و خدمات پس از فروش
مشاروه از راه دور
شرکت در مناقصه ها و مزایده های بین المللی
گزارش از راه دور شامل: تبادل نظر و ارائه گزارش به مدیران در مورد پروژه های برون شهری مانند سد سازی ،معدن و غیره
...
اجزای شبکه ویدئو کنفرانس
پایانه:
پایانه یا ترمینال تنها جزء ضروری شبکه ویدئو کنفرانس می باشد پایانه شامل تمام اجزائی است که کاربر برای ارتباط ویدئو کنفرانسی نیاز دارد . این اجزا شامل کدک (مهمترین جزء ترمینال محسوب میگردد) برای کد گذاری و کد گشایی اطلاعات ، دوربین برای دریافت تصویر ، میکروفون برای دریافت صدا، صفحه نمایش برای نمايش تصویر، بلند گو براي پخش صدا و امکانات اختیاری دیگر مثل تخته وایت برد دیجیتال براي استفاده در کاربردهای آموزش از راه دور می باشد.
ترمینالهای ویدئو کنفرانس از نظر حجم کاربرد به سه دسته تقسیم می شوند:
ترمینالهای Desktop
این ترمینالها مناسب برای کاربرد های انفرادی و شامل تمامی تجهیزات لازم برای ارتباط ویدئو کنفرانس می باشند.
ترمینالهای Set-top
Set-top ها پر فروش ترین سری ترمینالهای ویدئو کنفرانس در سطح دنیا و مناسب برای کنفرانسهای گروهی با حجم متوسط تا بالا می باشند. این ترمینالها شامل تمامی تجهیزات لازم برای ارتباط ویدئو کنفرانس به جز صفحه نمایش و بلند گو هستند
ترمینالهای Rollabout
این سری از ترمینالها مناسب برای کنفرانسهای گروهی متوسط و بزرگ می باشند و شامل تمامی تجهیزات لازم برای بر قراری ارتباط ویدئو کنفرانس از قبیل کدک، دوربین، صفحه نمایش ، میکروفون و بلندگو هستند.
شکل ذیل اجزای یک ترمینال ر ابه صور جداگانه نمایش می دهد.
MCU
MCU یا واحد کنفرانس چند نقطه ای جزئی از شبکه ویدئو کنفرانس می باشد که امکان برقراری ارتباط همزمان بین بیش از دو پایانه ر افراهم می آورد. MCU شامل دو بخش MC(Multipoint Contoller) و MP (Multipoint Processor) است . MC وظیفه کنترل و مدیریت کنفرانس و MP وظیفه ادغام و سوییچ کردن جریان های ویدئویی و صوتی رسیده از پایانه ها را بر عهده دارد.MCU به طور منطقی یجزئی جدا در شبکه ویدئو کنفرانس به شما ر میرود ولی ممکن است از نظر فیزیکی ، ادغام شده در یک ترمینال باشد.این گونه MCU ها توانایی برقراری ارتباط بین 3 تا 7 پایانه را دارا هستند و به طور معمول پاسخگوی نیاز اکثر کاربران می باشند . در صورت وجود نیاز به ظرفیت بیشتر از روش Cascade کردن MCU ها و یا از MCU های خارجی استفاده میشود.
دروازه بان
وقتی تعداد پایانه های ویدئو کنفرانس در شبکه زیاد می شود نیاز به دروازه بان ضروری به نظر می رسد. دروازه بان وظایفی از قبیل ترجمه آدرس، کنترل دسترسی، تصدیق هویت، مدیریت پهنای باند و... را به عهده دارد. در شبکه ویدئو کنفرانس که دروازه بان وجود داشته باشد ارتباط پایانه ها با یکدیگر و با واحد کنفرانس چند نقطه ای (MCU ) الزاما" از طریق دروازه بان انجام می شود. به قسمتی از شبکه که توسط دروازه بان مدیریت می شود حوزه یا Zone اطلاق میگردد.
دروازه راه:
جزئی اختیاری از شبکه ویدئو کنفرانس است که امکان برقراری ارتباط پایانه های ویدئو کنفرانس در شبکه های نامتجانس را فراهم می آورد . در واقع دروازه راه ها می توانند بین پایانه های دو یا چند نوع شبکه ارتباطی مختلف، ارتباط برقرار کنند.
استاندارد های ویدئو کنفرانس
H.320
از استانداردهای ITU برای پایانه های ویدئو کنفرانس است که از خطوط تلفن ISDN و یا شبکه های (Leased SCN ) استفاده می کند. این استاندارد در سال 1990 تدوین گردید و با استقبالی فراوان روبرو شد.
باتدوین استاندارد H.323 در سال 1996 و توسعه شبکه های کامپیوتری H.320 جای خود را به این استاندارد جدید وگذار نمود و در جایگاه دوم از نظر محبوبیت قرار گرفت.
H.323
استاندارد مصوب ITU برای پایانه های ویدئو کنفرانس د ر شبکه های پاکتی (PBN ) از جمله شبکه های کامپیوتری مبتنی بر TCP/IP و شبکه اینترنت است.
این استاندارد نخست در سال 1996 تصویب گردید و در مدت کوتاهی توانست به جایگاه ویژه ای در بازار ویدئو کنفرانس دست یابد.
استانداردها و ویژگیهای تصویر
سرعت نمایش تصویر
ویدئو یا تصویر متحرک از نمایش پشت سرهم تصاویر ثابت تشکیل میشود . به تعداد تصویر ثابتی که در واحد زمان برای تشکیل تصویر متحرک نمایش داده میشود سرعت نمایش تصویر یا Frame Rate می گویند. واحد اندازه گیری سرعت نمایش بیش از 24 فریم در ثاینه کاملا" طبیعی به نظر می رسد.
سیستمهای ویدئو کنفرانس با فرمت تصویری PAL حداکثر 25 فریم در ثانیه و سیسمتهای ویدئو کنفرانس با فرمت NTSC حداکثر 30 فریم درثانیه ارسال می کنند.
هر فریم متشکل از دو فیلد (Field )است که در استاندارد pal شامل 625 خط افقی و در استاندارد NTSC شامل 525 خط افقی می باشند.
Picture –in-picture
به نمایش زنده دو تصویر روی یک نمایشگراشاره دارد. معمولاً تصویر (کوچکتر) تصویر سایت محلی و تصویر دیگر (بزرگتر) تصویر سایت دور دست می باشد.
استانداردهای کد گذاری تصویر
H.261
اولین استاندارد موفق ITU-T برای ارسال تصاویر متحرک میباشد که از الگوریتم تبدیل کسینوسی گسته (DCT) استفاده می نماید پهنای باند مورد استفاده توسط این پروتکل بین 40 کیلوبیت در ثانیه تا 2 مگابیت در ثانیه متغیر است تمام پایانه های ویدئوکنفرانس در جهان ملزم به پشتیبانی از این استاندارد می باشند.
H.261 AnnexD
ضمیمه ای از استاندارد H.261 میباشد که امکان ارسال تصاویرثابت با کیفیت بالا را فراهم می آورد.
H.263
استانداردی دیگر برای کدگذاری تصویر میباشد که بعد از استاندارد H.261 توسط ITU به تصویب رسید. این استاندارد در مقایسه با H.261 از میزان فشرده سازی و بازسازی تصویر بهتری برخوردار است. در دو نسخه های + و ++ از استاندارد H.263 به ترتیب راندمان کدگذاری و تحرک در تصاویر ویدئویی بهبود یافته است.
H.264
H.264 یا بخش 10 از MPEG-4 استاندارد دیگری برای کد گذاری تصویر متحرک است که توسط ITU و ISO مشترکاً تدوین گردیده است. در الگوریتم کد گذاری در H.264 تغییرات زیادی صورت پذیرفته است. بارزترین مشخصه این پروتکل حفظ کیفیت معقول تصویر در ارتباطات با پهنای باند پائین میباشد به عنوان مثال کیفیتی که با استفاده از استاندارد H.264 و پهنای باند 64 کیلوبیت در ثانیه حاصل میشود قبلاً با استفاده از استاندارد H.263 و پهنای باند 256 کیلوبیت در ثانیه میگردید.
H.239
(Dual Streaming Video)
این استاندارد امکان ارسال دو تصویر زنده به صورت همزمان در سایت مبدا و تکفیک دو تصویر و نمایش آنها بر روی دو مانیتور در سایت مقصد را فراهم میکند با استفاده از این فناوری میتوان در حین کنفرانس پرزنتیشنی را ارائه داد و یا فیلم ویدئویی را پخش نمود بدون اینکه افراد در سایت (های) مقابل تصویر سایت ما را از دست بدهند. بواقع آنها میتواند تصویر سايت ما را در یک مانیتور و تصویر پرزنتیشن را در مانیتوری دیگر به صورت زنده و همزمان مشاهده نمایند.
مکانهای از پیش تعیین شده (Camera Present Positions)
با استفاده از این فناوری زاویه، مکان و فاصله دوربین نسبت به افراد مختلف ویدئوکنفرانس ذخیره میگردد و به هر مکان یک عدد اختصاص داده میشود. با وارد کردن این شماره در طول ارتباط ویدئوکنفرانس، دوربین بطور اتوماتیک روی مکان مورد نظر تنظیم میگردد.
ورودی و خروجی XGA
خروجی XGA امکان اتصال سیستم ویدئوکنفرانس با نمایشگرهای دارای قدرت وضوح بالا، و پورت ورودی XGA امکان اتصال مستقیم کارت گرافیکی کامییوتر به سیستم ویدئوکنفرانس را فراهم می آورد. بنابراین میتوان محتوای کامپیوتر را با سایت (های) ديگر در کنفرانس به اشتراک گذاشت. همچنین در صورت عدم دسترسی به تلویزیون، میتوان از مانیتور کامپیوتر یا ویدئوپروژکتور به عنوان صفحه نمایش استفاده نمود. با استفاده از فن آوری XGA Loop میتوان از یک مانیتور هم به عنوان صفحه نمایش کامپیوتر و هم به عنوان صفحه نمایش سیستم ویدئوکنفرانس استفاده نمود.
استاندارد های کد گذاری صدا
G.711
استانداردی برای کدگذاری صدا است که در سیستمهای تلفن معمولی بکار میرود از اینرو به منظور تعامل با سیستمهای تلفنی، پشتیبانی از این استاندارد در کلیه ترمینالهای ویدئوکنفرانس اجباری میباشد. در این استاندارد فرکانسهای صوتی تا 3.5KHz به فرمت دیجیتال 64Kbps تبدیل میشوند.
G.722
در این استاندارد با استفاده از روش ADPCM، سیگنالهای صوتی تا 7KHz با پهنای باند 48/56/64Kbps کد شده و کیفیت صوتی مناسب ارائه میگردد.
G.722.1
این استاندارد نسخه بهبود یافته تر از G.722 میباشد و کیفیتی مشابه را در پهنای باند 24/32Kbps ارائه میکند.
G.723.1
این استاندارد صوتی برای کاربردهای با پهنای باند بسیار پائین 5.3/6.3Kbps مورد استفاده قرار میگیرد و کیفیتی معادل استاندارد معادل استاندارد G.711 را ارائه میدهد.
G.728
این استاندارد کد گذاری، سیگنالهای صوتی 3.4KHz را با پهنای باند 16Kbps کد میکند.
حذف اکوی صدا (Echo-Cancellation)
در یک ارتباط ویدئوکنفرانس، صدائی که از یک پایانه و پایانه دیگر انتقال می یابد هم توسط فرد مقابل و هم توسط میکرفون سایت ارسال کننده بازگشته و فرد سخنگو صدای خود را می شنود. تکرار این فرایند موجب ایجاد صداهای ناهنجار و نهایتاً عدم امکان برقراری ارتباط صوتی بین سایتهای مختلف میگردد فن آوری Echo Cancellation صدای بازگشتی را شناسائی و حذف میکند.
تنظیم شدن صدا Automatic Gain Control (AGC)
این فن آوری، شدت صدای افراد با فواصل مختلف از میکروفون را تنظیم میکند. بدین ترتیب صدای یک فرد با فاصه 2/1 متر از میکروفون و صدای فرد دیگر با فاصله دو متر از میکروفون با شدت یکسان ارسال میگردد.
حذف اتوماتیک صداهای اضافی (Automatic Noise Suppression)
به طور معمول در محیط اطراف ما صداهای ناخواسته ای وجود دارند که مرتباً تکرار میشوند فن آوری حذف اتوماتیک صداهای اضافی، این قبیل صداها (مانند صدای کولر) را شناسائی و آنها را از صدای ارسالی به سایتهای مقابل حذف می نماید.
ردیابی صدا (Voice Tracking)
با استفاده از این تکنولوژی صدا فرد گوینده ردیابی میشود و دوربین، روی سخنگو تنظیم میگردد شایان ذکر است که این فن آوری صدا انسان و اشیاء را از یکدیگر تشخیص داده و نسبت به صدای اشیاء حساسیتی ندارد.
ترکیب صدا (Audio Mixing)
قابلیت میکس کردن (ترکیب کردن) صدا درکدک، امکان انتخاب دلخواه منابع صوتی را در خروجی های صدا فراهم می آورد. برای مثال اگر دستگاه شما دارای دو خروجی صدا باشد، هر کدام از این خروجی ها میتواند بنا به درخواست شما صداهای جداگانه را ترکیب و پخش نمایند.
مکانیسم های کنترل کیفیت سرویس (QoS Mechanisms)
در شبکه های پاکتی (Packet Based Networks) اطلاعات بین اجزاء شبکه به صورت بسته بسته که هر بسته یک پاکت (Packet) نامیده میشود، منتقل میگردند. این امر سبب میشود که هر جزء در شبکه بتواند با بیش از یک جزء دیگر به صورت همزمان ارتباط برقرار کند.
به عبارتی دیگر، مسیر ارتباطی موجود را برای ارتباط با اجزا مختلف به اشتراک میگذارد ولی از طرفی، کیفیت ارتباط بین اجزاء مختلف در شبکه های پاکتی را نمي توان تضمين نمود. لذا مکانیسم های مختلفی در این خصوص ابداع شده است تا حتی المقدور امکان حفظ کیفیت در کاربردهایی که نیاز به تضمین کیفیت وجود دارد، به وجود آید در ذیل برخي از اهم این مکانیسم ها به طور مختصر شرح داده میشوند.
سایر قابلیتها و استانداردهای ویدئوکنفرانس
پخش زنده صوت و تصویر (Audio and Video Streaming)
به ارسال صوت و تصویر بطور زنده ویک طرفه روی شبکه اشاره دارد بدین ترتیب افرادی که بطور مستقیم در کنفرانس ویدئویی شرکت ندارند میتوانند با وارد کردن کلمه رمز صوت و تصویر کنفرانس را به طور زنده از طریق شبکه دریافت کنند. با استفاده از این فن آوری همچنین میتوان کنفرانسهای دلخواه را از طریق اینترنت در معرض نمایش عموم قرارداد.
T.120
T.120 شامل مجموعه ای از استانداردها میباشد که امکان به اشتراک گذاشتن اسناد مختلف، ارسال و دریافت فایل و اطلاعات گرافیکی، استفاده از وایت برد دیجیتال و ... را در حین انجام یک کنفرانس تصویری فراهم می آورد. T.120 خود به چندین استاندارد جزئی تر تقسیم میشود که هر یک از کاربرد خاصی پشتیبانی میکنند از قبیل T.126, T.125, T.123
H.350
این استاندارد اطلاعات مربوط به سرویسهای صوتی و تصویری روی شبکه را به منظور ایجاد یک سرویس راهنمایی بزرگ ذخیره و موقعیت یابی میکند. از اینرو یافتن و ارتباط با سایر سایتهائی که تجهیزات صوتی و تصویری در آنها مستقر است تسهیل میگردد به این استاندارد LDAP نیز اطلاق میگردد.
H.281, H.282, H.283
سری استانداردهائی هستند که امکان کنترل دوربین سایتهای مقابل را فراهم می آورند. سایتهای مقابل مختار در صدور اجازه کنترل دوربین توسط سایتهای دیگر میباشند.
از این استانداردها برای کنترل تجهیزات دیگر از قبیل MCU نیز استفاده میگردد.
Wireless Network Support-IEEE 802.11x
استانداردی برای شبکه های محلی (LAN) بدون سیم میباشد. سیستمهای ویدئوکنفرانسی که از این استاندارد پشتیبانی می نمایند میتوانند در ان شبکه ها مورد استفاده قرار گیرند.
H.235, H.234, H.233
این سه استاندارد الگوریتم ها محرمانه سازی و رمزنگاری ارتباطات ویدئوکنفرانس را به منظور محرمانه بودن کنفرانس و عدم دسترسی افراد غیر مجاز ارائه میکنند. سطح امنیتی این استانداردها تا حدی است که در مهمترین سازمانهای بین المللی دنیا نیز از همین استانداردها استفاده میگردد.
در این استانداردها از الگوریتم AES (Advanced Encryption Standard) و DES (Data Encryption Standard) استفاده میشود.
مدیریت از طریق وب (Web Management)
مدیریت از طریق وب، امکان دسترسی به سیستم ویدئوکنفرانس را از هر نقطه بر روی شبکه فراهم می آورد. کافیست که از طریق یک کاوشگر استاندارد مثل Internet Explorer، پس از وارد کردن رمز به دستگاه متصل شوید.
مدیریت از طریق استاندارد SNMP
SNMP یکی از مشهورترین استانداردها برای کنترل دستگاههای مختلف از طریق شبکه میباشد با استفاده از این استاندارد، کلیه سیستمهای ویدئوکنفرانس در یک شبکه میتوانند.
