جاذبه های توریستی استان اردبیل 
منطقه اكوتوريستي گردنه حيران
در بخش غربي گردنه حيران، آنجا كه قبل از ورود به تونل مرز سياسي استان هاي اردبيل و گيلان شروع مي شود دره نسبتا وسيعي دارد كه مي توان آن را دروازه وروي يا كريدور توريستي در مدخل استان اردبيل به شمار آورد، اين كريدور توريستي كه از ابتداي تونل شروع وتا 7 كيلومتر به سمت نمين و اردبيل ادامه مي يابد در دو طرف دره داراي دامنه هاي سرسبز و كم شيبي است كه در گذشته با پوششي از درختان جنگلي يكي از زيباترين مناطق طبيعي استان به شمار مي رفت.
از بين رفتن قسمت عمده اين جنگل ها و تبديل اراضي آن به كشتزارهايي باعث افت كيفي منظر طبيعي آن شده است.
منطقه توريستي فندقلو
جنگل فندقلو در 30 كيلومتري شهر اردبيل و در 10 كيلومتري جنوب شهر نمين قرار گرفته است. اين منطقه به خاطر داشتن جاذبه هاي منحصر به فرد جنگلي – مرتعي و گردنه زيباي حيران با جذابيت هاي طبيعي متنوع، قابليتي بسيار ممتاز براي توسعه در صنعت اكوتوريسم را دارد.
عرصه جنگلي فندقلو بخشي از جنگل هاي شرق استان اردبيل به شمار مي رود. اين جنگل در سطحي به طول 25 كيلومتر پراكنده است مساحت منطقه فندقلو 2/4062 هكتار مي باشد كه 4/1108 آن تحت پوشش عرصه جنگلي و بقيه مرتفع مي باشد. بلندترين نقطه ارتفاعي مربوط به كوه سنگر (محل تاسيسات و دكل هاي مخابراتي) به ارتفاع 2120 متر از سطح درياست.
در جنگل فندقلو 19 گونه جنگلي متعلق به 8 تيره و 17 جنس شناسايي شده است. در بين انواع شناسايي شده گونه هاي نادري نظير فندق، مرز، راش، بلوط (بلند مازو) و بيدمشك وجود دارد. در منطقه فندقلو حيواناتي نظير روباه، گرگ، خرس قهوه اي، سمور و پرندگاني چون قرقاول، كبك و عقاب طلايي يافت مي شود.
فندقلو منطقه منحصر به فردي براي توريسم ييلاقي و تفريحي است. پيست اسكي روي چمن آن احداث شده و با تکميل آن مي توان مسابقات جهاني و بين المللي اسکي را در آن برگزار کرد.
اين منطقه از نظر قابليت هاي توسعه داراي امكانات زير است:
1 - قابليت بهره برداري از ورزش اسكي روي چمن در فصول غير زمستان
2 - قابليت استفاده براي ورزش اسكي در فصل زمستان
3 - قابليت اكوتوريستي براي اقامت هاي ييلاقي
4 - قابليت اكوتوريستي براي تورهاي گروهي دانشجويي و دانش آموزي
5 -قابليت پيك نيكي آن در درون درخت زارهاي فندق
6 - قابليت فرهنگي ظرفيت اكوتوريستي آن تحت عنوان جشنواره فندق چيني
براي بهره برداري بهتر و بيشتر از پتانسيل هاي توريستي منطقه فندقلو مي توان موارد زير را در نظر داشت:
1 - احداث تله كابين براي رساندن مسافران از محل جاده قديم گردنه حيران به بالاي كوه، تامسافران بتوانند از اين منظره دره زيباي حيران را مشاهده كنند.
2 - احداث كمپينگ هاي موقت در منطقه
3 - شناساندن اين منطقه براي بهره برداري بهينه
درياچه شورابيل
درياچه شورابيل به مساحت 120 هكتار و در دو كيلومتري جنوب اردبيل واقع شده است. سابق براين به خاطر شوري و لجن طبي خود مشهور بود.
مهم ترين ويژگي كاربردي درياچه شورابيل اختصاص به ظرفيت فراغتي آن براي اهالي اردبيل است ساخت و سازهاي شتابزده در حاشيه درياچه تاحدود زيادي عملكرد فراغتي آن را كاهش داده است.
اين درياچه مستعد پيست قايقراني روئينگ است، چرا كه اولين شرط براي احداث اين پيست، درياچه اي است كه حداقل 2 كيلومتر مسير مستقيم داشته باشد و اين شرايط در درياچه شورابيل وجود دارد.
رعايت موارد زير براي بهره گيري بهتر و بيشتر از امكانات اين درياچه ضروري به نظر مي رسد:
1 - خارج كردن ترافيك ماشين ها از تراس هاي حاشيه اي درياچه و انتقال آن به خط الراس تپه هاي اطراف
2 - متوقف كردن پروژه هاي نيمه تمام مجتمع هاي توريستي چرا كه اين طرح ها براساس يك ارزيابي بدون پشتوانه مطالعاتي شروع به كار كرده و سپس نيمه تمام رها شده اند.
3 - نوسازي تاسيسات فرسوده تفريحي
4 - بهسازي و بازسازي ورودي محوطه درياچه
5 - اختصاص فضاي پيك نيكي در حاشيه درياچه
6 - احداث اسكله هاي متعدد قايقراني
7 - حفظ و تقويت گياهان آبزي حاشيه درياچه به عنوان حريم هاي طبيعي زيستگاه پرندگان و احداث تعدادي جزاير مصنوعي در نقاط مناسب به عنوان زيستگاه زادآوري، لانه سازي و جوجه آوري پرندگان.
8 - نور پردازي مهندسي
9 - احداث پاركينگ هاي كافي و …
درياچه نئور
درياچه نئور در 48 كيلومتري جنوب شرقي اردبيل و در ارتفاع 2700 متري از سطح دريا قرارگرفته است. وسعت درياچه بيش از 220 هكتار و مشتمل بر دو درياچه كوچك (40 هكتار) و بزرگ (180 هكتار ) است كه در فصل پرآبي (بهار) به هم مي پيوندند ودرياچه واحدي را تشكيل مي دهند بيشترين عمق درياچه 5/5 متر و ميانگين ژرفاي آن سه متر است. ماهي قزل آلاي اين درياچه شهرت جهاني دارد . درياچه نئور داراي جاذبه هاي بسيار مساعد توريستي است.
مهم ترين قابليت هاي اكوتوريستي درياچه نئور عبارتنداز :
1 - قابليت صيدگاهي ماهي قزل آلادر اواخر فصل تابستان و اوايل پاييز.
2 - قابليت قايقراني ورزشي با استفاده از قايق هاي غيرموتوري (بادباني، پارويي و پدالي)
3 - قابليت پاتيناژ و قايقراني بادباني در فصل زمستان كه سطح درياچه يخ مي بندد.
4 - قابليت احداث پيست اسب سواري در امتداد ساحل درياچه به صورت تور كه در اين زمينه درياچه داراي شرايط مساعد توپوگرافيك جزء در قسمتي از سواحل غربي است.
5 - قابليت احداث پيست دوچرخه سواري در اطراف درياچه
6 - قابليت احداث رستوران شناور در نزديكي سواحل شمالي درياچه با غذاي اختصاصي ماهي قزل آلاي تازه كه از درياچه صيد مي شود.
مجموعه بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي
مجموعه بسيار ارزشمند و زيباي بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي يكي از ده اثر مهم و باستاني كشور به شمار مي رود بناي ابتدايي بقعه به قبل از اسلام برمي گردد در حال حاضر مجموعه شامل 8 بخش اصلي مسجد جنت سرا، قنديل خانه،حرم خانه، چيني خانه،چله خانه، شربت خانه، گبند ا... ا... و شهيدگاه مي باشد.
علاوه بر مقبره شيخ صفي و مرقد شاه اسماعيل اول، آرامگاه ديگر شاهزادگان، سرداران قزلباش از جمله شهداي جنگ چالداران و شيروان در اين بقعه ومحل شهيدگاه قرار دارد. با توجه به اينكه مجموعه بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي مراحل ثبت در فهرست ميراث جهاني يونسكو را سپري مي كند، عدم تكميل به موقع بقعه باعث تاخير در ثبت آن در فهرست ميراث جهاني يونسكو و همچنين ناشناخته ماندن آن براي توريست ها خواهد شد.
از ديگر آثار ديدني اردبيل مي توان به مجموعه پل هاي تاريخي،بازار اردبيل، پيكره انسان نماي قورخو ده ده، موزه مردم شناسي، موزه حيات وحش، جمعه مسجد،روستاي توريستي بيله دره، منطقه زيباي دربند و باغات گيلاس بخش هير اشاره كرد .
