روزهای 10 و 11 نوامبر سال جاری (19 و 20 آبان ماه) دفتر مرکزی شرکت نوکیا، تولیدکننده نزدیک به چهل درصد تلفن‌های همراه جهان، در اسپو که عنوان پایتخت تلفن همراه جهان برای آن بی‌مسما نیست، میزبان ده‌ها نفر از روزنامه‌نگاران و دست‌اندرکاران فناوری اطلاعات از سراسر جهان بود تا دیدگاه‌های خود را از سبک زندگی بشر در آینده با آنان به اشتراک بگذارد. سومین همایش "The Way We Live Next" و یا به اختصار TWWLN 3.0 با حضور مدیران ارشد، تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان شرکت نوکیا و نیز سخنگویان مستقل از نهادهایی چون بنیاد سیمبین در کنار شرکت‌های تولیدکننده برنامه‌های کاربردی تلفن همراه در نمایشگاه جانبی همایش، برگزار گردید.
زندگي آينده به سبك نوكيا
گزارش اختصاصي دنياي كامپيوتر و ارتباطات از همايش TWWLN 3.0 در پايتخت تلفن همراه جهان
هومن كبيري پرويزي- دنياي كامپيوتر و ارتباطات
مقدمه: بدون شك دانستن ديدگاه‌هاي شركتي كه با اتكا به سهم بازار 40 درصدي خود مهمترين تصميمات در بازار تلفن همراه جهان را مي‌گيرد، بسيار مهم است. شركت نوكيا با علم به اين موضوع همه ساله همايشي براي معرفي ايده‌ها و ديدگاه‌هاي خود براي آينده تلفن همراه و سبك زندگي انسان‌ها با استفاده از اين تجهيز ترتيب مي‌دهد. تسلط بي‌چون و چراي نوكيا بر بازار جهاني و در اختيار داشتن اغلب پارامترهاي تأثيرگذار بر بازار، سبب شده است تا نگاه اغلب دست اندركاران اين حوزه به همايش TWWLN دوخته شود. هرچند دغدغه اصلي من و آرش برهمند ديگر نماينده رسانه‌اي ايران در اين همايش يافتن مصاديق و كاربردهاي محلي سرويس‌هاي معرفي شده براي ايران بود اما حضور در مهمترين مركز تصميم‌گيري تلفن همراه جهان و به قولي پايتخت تلفن همراه جهان، سبب شده بود تا نيم نگاهي هم به آقاي بي‌چون و چراي بازار تلفن همراه جهان داشته باشيم و كوشيديم تا راز موفقيت اين شركت را در زمين‌هاي يخزده فنلاند، دريابيم.
در كشور 5 ميليون نفري فنلاند با آب و هوايي بسيار سرد تولد و تكوين نوكيا و تبديل آن به مهمترين موجوديت اين كشور، تاثيرگذارترين بازيگر كسب‌وكار تلفن همراه در جهان و در نهايت قرار گرفتن در جمع پنج برند با ارزش جهان، معمايي است كه رمزگشايي از آن به سادگي امكانپذير نيست اما ديدگاه‌هاي دست‌اندركاران اين شركت بلند پرواز كه در سخنان خود به سادگي رقباي قدرتمندي چون گوگل را به چالش مي‌كشند نشان از عزم آنها براي تسلط بر ساير شئونات زندگي بشر در آينده نه چندان دور و بالطبع پيچيده‌تر شدن معماي نوكيا دارد. نگاهي اجمالي خواهيم داشت بر آنچه در مقر دفتر مركزي نوكيا در حاشيه شهري گذشت كه مردمانش با نوكيا مي‌زيستند، به آن افتخار مي‌كردند و آن را مي‌ستودند بگونه‌اي كه حتي فروشندگان تلفن همراه در آن شهر نحوه كار با هيچ گوشي ديگري بجز نوكيا را نمي‌دانستند!
... و اينگونه خواهيم زيست
روزهای 10 و 11 نوامبر سال جاری (19 و 20 آبان ماه) دفتر مرکزی شرکت نوکیا، تولیدکننده نزدیک به چهل درصد تلفن‌های همراه جهان، در اسپو که عنوان پایتخت تلفن همراه جهان برای آن بی‌مسما نیست، میزبان ده‌ها نفر از روزنامه‌نگاران و دست‌اندرکاران فناوری اطلاعات از سراسر جهان بود تا دیدگاه‌های خود را از سبک زندگی بشر در آینده با آنان به اشتراک بگذارد. سومین همایش "The Way We Live Next" و یا به اختصار TWWLN 3.0 با حضور مدیران ارشد، تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان شرکت نوکیا و نیز سخنگویان مستقل از نهادهایی چون بنیاد سیمبین در کنار شرکت‌های تولیدکننده برنامه‌های کاربردی تلفن همراه در نمایشگاه جانبی همایش، برگزار گردید. این همایش تلفیقی از سخنرانی، جلسات پرسش و پاسخ، مصاحبه‌های جمعی در کنار مصاحبه‌های اختصاصی با دست‌اندرکاران نوکیا و یا سایر سخنرانان و همچنین نمایشگاه جانبی همایش بود.
ترسیم جهان آینده از دیدگاه نوکیا
نخستین و بلندپایه‌ترین سخنران مراسم «مری مک داول» قائم‌مقام اجرایی، مدیر توسعه و عضو هیئت مدیره گروه نوکیا بود. همانگونه که انتظار می‌رفت سخنرانی وی حاوی دیدگاه‌های اصلی و رویکرد شرکت نوکیا در خصوص آینده استفاده از فناوری‌های نوین در زندگی بشر و چکیده‌ای از تمامی مواردی بود که در مدت دو روزه همایش توسط همکارانش ارائه گردید. مری مک داول در سخنان خود از رویکرد نوکیا در بهره‌مند ساختن بخشی از جامعه بشری که تاکنون کمتر از مواهب پیشرفت تکنولوژی بهره‌مند شده‌اند، خبر داد. او محورهای اصلی سیاست نوکیا در این زمینه را تولید دستگاه‌هایی جذاب، کارآ و از همه مهمتر با قیمت مناسب، ارائه خدمات فراگیر محلی، پشتیبانی از 80 زبان مختلف و رسوخ در زندگی روزمره از طریق دسترسی به اطلاعات واقعی جهان اعلام کرد. وی با ذکر چند نمونه از خدمات ارزش افزوده نوکیا که به زعم وی پلی بین دنیای واقعی و دنیای مجازی هستند، کوشید تا تصویری از جهان آینده برای تمامی کاربران از دیدگاه شرکتی ارائه دهد که به جرأت می‌توان آن را یکی از تأثیرگذارترین شرکت‌های جهان در عرصه تکنولوژی دانست. از جمله خدماتی که در سخنرانی مک داول به آن اشاره شد سرویس نوکیا مانی (Nokia Money) بود.
این سرویس که در روز دوم همایش هم به تفصیل توسط تپو پاولا مدیر خدمات مالی موبایل شرکت نوکیا مورد بحث و بررسی قرار گرفت نوع توسعه یافته‌ای از سرویسی مشابه است که توسط شرکت ودافون در کشورهای آفریقایی مورد استفاده قرار گرفته است. این سرویس کاربران را قادر می‌سازد بدون داشتن هرگونه حساب بانکی و تنها با داشتن یک اشتراک تلفن همراه برای یکدیگر پول حواله کنند، صورتحساب‌های مالی خود را پرداخت کنند، برای خریدهای خود پول پرداخت کنند و یا از آن برای تبادلات مالی در کسب و کار خود استفاده نمایند.
وی درتوضیح دیدگاه نوکیا برای ارائه این سرویس گفت: «جمعیت کنونی جهان 6/6 میلیارد نفر و تعداد دارندگان اشتراک تلفن همراه در حدود 4 میلیارد نفر می‌باشد که این فاصله روز به روز در حال کاهش است. این در حالی است که تنها یک میلیارد حساب بانکی و 6/1 میلیارد کارت اعتباری در جهان امروز وجود دارد و هر روز بر تعداد کسانی که از این خدمات بهره‌مند نیستند افزوده می‌شود.» بر این اساس امکان ارائه خدمات مالی از طریق تلفن همراه مبتنی بر تبادلات نقطه به نقطه (Peer 2 Peer) توجیه‌پذیر است. بنا بر اعلام نوکیا سرویس نوکیا مانی از سال آینده میلادی به تدریج در کشورهای مختلف راه‌اندازی خواهد شد.
وی در ادامه سخنان خود از اهمیت دسترسی به اطلاعات خاص محل زندگی کاربران و گزینش آن دسته از اطلاعات مفید و باارزش در فضای بمباران حجم عظیم اطلاعات برای کاربران گفت. مک داول افزود: «زدن پلی بین دنیای واقعی و دنیای دیجیتال نقطه تمرکز نوکیا در طراحی تجهیرات است. پژوهشگران آزمایشگاه نوکیا در تامپره فنلاند برای محقق ساختن مفهوم "حقیقت درهم آمیخته" (Mixed Reality) به شدت در تلاش هستند. نرم‌افزار کاربردی Point & Find نخستین نمونه از این پروژه است و به زودی خبرهای بیشتری از این پروژه خواهید شنید.» مک داول از حضور حسگرهای نانو و زیستی برای مشاهده و تشخیص محیط پیرامون ما در آینده خبر داد. او کاربرد این حسگرها را بر روی تجهیزات و حتی پوشاک آینده بشر دانست و نمونه‌هایی از آن را در نرم‌افزارهای رادار سلامت نوکیا ((Nokia Healthradar و گرد آورنده اطلاعات نوکیا Nokia Data Gathering) بر شمرد.
به دنیای نرم‌افزارهای کاربردی آینده خوش آمدید
سخنران بعدی «پورنیما کوچیکار» رئیس بخش مباحث و توسعه دهندگان شخص سوم نرم‌افزار شرکت نوکیا بود. او رویکرد نوکیا در پوشش هم‌زمان نیازمندی‌های مکمل و گهگاه متضاد کاربران مانند تمایل به ارتباطات جهانی در عین پایبندی به ارزش‌های بومی، تمایل به اشتراک گذاشتن علایق و سلایق در عین دنبال کردن هویت مستقل شخصی و درونگرایی در عین برونگرایی را تشریح کرد. به باور وی دیدگاه حاکم در ارائه سرویس‌ها و خدمات نرم‌افزاری نوکیا کاربران را قادر می‌سازد تا تجربیاتی مانوس را در جهانی نامأنوس بیابند و OVI را محل تلاقی این تجربیات دانست.
جایی که کاربران می‌توانند با تلفیق سرویس‌های گوناگون تجربه‌ای جدید از زندگی دیجیتال داشته باشند. او در بخشی دیگر از سخنان خود با ذکر نمونه‌هایی از نرم‌افزارهای کاربردی موفق تهیه شده در اقصی نقاط جهان، دره سیلیکون بعدی جهان را نه متمرکز در یک نقطه بلکه گسترده شده در تمامی نقاط دنیا دانست. کوچیکار در ادامه با ذکر مثال‌هایی نشان داد چگونه نرم‌افزارهای کاربردی تهیه شده در یک کشور به نرم‌افزاری پرطرفدار در کشورهای دیگر با فواصل جغرافیایی بسیار دور بدل شده‌اند و این پدیده را مرهون توسعه سرویس‌هایی چون OVI دانست.
در پایان سخنرانی کوچیکار، وی در پاسخ به سؤالی در خصوص عدم وجود برنامه‌های کاربردی فارسی و نیز عدم ارائه آموزش‌های لازم برای برنامه‌نویسان ایرانی، از ارائه دوره‌های آموزشی آنلاین در زمینه برنامه‌نویس از طریق وب‌سایت نوکیا و نیز برگزاری مسابقه ای با عنوان «فراخوان برای خلاقان» (Call for innovatotrs) در زمینه طراحی نرم‌افزارهای کاربردی خبر داد.
غول اپن سورس شده
«شان پاکرین» نخستین سخنران مستقل همایش بود. او که رئیس بخش خدمات توسعه دهندگان بنیاد سیمبین است، برنامه زمانبندی طرح و توسعه و عرضه محصولات مبتنی بر ویرایش‌های گوناگون سیمبین را ارائه کرد. بر اساس برنامه ارائه شده نخستین گوشی‌های هوشمند مبتنی بر سیمبین 2 (Symbian^2) در نیمه اول سال 2010 میلادی به بازار عرضه خواهند شد. وی افزود گوشی‌های مبتنی بر سیمبین 3 نیز در نیمه دوم سال 2010 به بازار عرضه خواهند شد و از در دسترس بودن کیت‌های تولید نرم‌افزار برای برنامه‌نویسانی که می‌خواهند برنامه‌های کاربردی برای سیمبین 3 تهیه کنند، در حال حاضر خبر داد. به گفته پاکرین کیت‌های تولید نرم‌افزار سیمبین 4 در نیمه اول سال 2010 آماده می‌شوند و نخستین گوشی‌های مبتنی بر این ویرایش سیمبین در نیمه اول سال 2011 به بازار عرضه خواهند شد.
پاکرین از نقش اپن سورس شدن سیمبین در توسعه آن و جلب مشارکت شرکت‌ها در تولید نسل جدیدی از سیستم عامل تلفن همراه گفت. او با نمایش فیلمی از نحوه تایپ کردن با استفاده از نرم‌افزار سوایپ (Swype) که نرم‌افزاری برای رهگیری انگشتان کاربر بر روی صفحه کلید و حدس زدن کلمات تایپ شده است، نمونه‌ای از نرم‌افزارهای نسل بعدی تلفن همراه را در معرض دید حضار قرار داد. پاکرین همچنین به نقش کلیدی مفهوم «ارتباطات محیط نزدیک» (Near Field Communications در سیستم عامل سیمبین اشاره کرد که انتظار می‌رود در گوشی‌های مبتنی بر ویرایش‌های 3 و 4 سیمبین بطور یکپارچه مورد استفاده قرار گیرد و شرکت‌های شخص سوم هم باز آن در تولید نرم‌افزارهای کاربردی خود بهره جویند. با این رویکرد دستگاه‌های مبتنی بر سیمبین به سهولت بیشتری با دستگاه‌های پخش موسیقی در خانه و یا اتوموبیل جفت (Pair) می‌شوند و یا می‌توانند یه سادگی مانند یک وسیله پرداخت مورد استفاده قرار گیرند.
شبکه‌های اجتماعی هم نقش مهمی در سیمبین آینده خواهند داشت. بنیاد سیمبین در تلاش است امکاناتی را برای برنامه‌نویسان و شرکت‌های تجاری فراهم آورد تا بتوانند علاوه بر اینکه شبکه‌های اجتماعی را از طریق گوشی‌های خود مشاهده می‌کنند، بتوانند سرویس‌های این شبکه‌ها را بطور یکپارچه بر روی گوشی‌های خود داشته باشند. پاکرین همچنین از توسعه موتور پردازش گرافیکی در نسل جدید سیستم عامل سیمبین نیز جهشی بزرگ در رابط کاربری خبر داد.
و مائمو وارد می‌شود
بدون شک یکی از جذاب‌ترین بخش‌های نمایشگاه جانبی امکان کار کردن با گوشی‌هایی بود که اغلب هنوز وارد بازار نشده بودند و پرطدفدارتر از همه گوشی N900 نوکیا بود و برای اینکه بتوانید چند لحظه این گوشی جذاب را در دست بگیرید باید به کمین می‌نشستید و به موقع وارد عمل می‌شدید! ولی این تازه وارد کیست؟ مائمو از کجا آمده و چه آینده‌ای خواهد داشت؟ بهترین پاسخ به این سؤالات و سؤالات بسیار دیگر در این زمینه را هیچکس بهتر از «پیتر اشنایدر» نمی‌تواند در اختیار شما بگذارد. او مدیر بازار یابی تجهیزات مبتنی بر مائمو در نوکیا است.
شاید مائمو برای شما که برای اولین بار نام آن را می‌شنوید تازه باشد ولی برای پیتر اشنایدر و تیم مائمو در نوکیا، 4 سال کار مداوم بر روی این سیستم عامل زمان کمی نیست. مائمو مبتنی بر لینوکس است و با همکاری بنیاد لینوکس تولید شده است. نکته جالب توجه هم همین‌جا است. چراکه تاکنون سیستم عامل گوشی‌های مبتنی بر لینوکس براساس لینوکس موبایل یا همان LiMo طراحی می‌شدند ولی این بار نوکیا مستقیماً به سراغ لینوکس رفته است. اشنایدر در سخنرانی خود به هسته اپن سورس مائمو اشاره کرد و آن را دلیل اقبال برنامه‌نویسان به آن دانست. وی برنامه کاربردی هرمس (Hermes) را به عنوان نمونه‌ای از برنامه‌های نوشته شده برای مائمو معرفی کرد که به کاربر اجازه می‌دهد سرویس‌های شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک و تویتر را بطور یکپارچه بر روی گوشی خود داشته باشد و به عنوان مثال از عکس‌های دوستان شما در این شبکه‌ها به عنوان عکس دفترچه تلفن استفاده کند و یا اطلاعات آنها را به محض تغییر در این شبکه‌ها تغییر دهد.
هرچند اشنایدر مائمو و سیمبین را مکمل یکدیگر خواند و هر یک از این دو سیستم عامل را مناسب برای بخشی جداگانه از دستگاه‌ها دانست ولی نه پاسخ او و نه پاسخ مشابه دیگر دست‌اندرکاران نوکیا چون دیوید ریواس قائم مقام معماری و تکنولوژی نوکیا نتوانست تردیدها را در زمینه جایگزینی مائمو در گوشی‌های پیشرفته نوکیا بطور کامل از بین ببرد.
زندگي در سال 2015 به سبك نوكيا
هيكي نورتا رئيس بخش استراتژي سازماني نوكيا ديگر سخنران اين مراسم بود. او از تغييرات بنيادين زندگي انسان در 5 سال آينده بر اساس تغييرات تكنولوژي، افزايش پهناي باند و ارتباطات بين تجهيزات گوناگون ديجيتال سخن گفت. نورتا با نمايش يك كليپ ويديويي يك روز از زندگي افراد گوناگون در كشورها و كسوت‌هاي مختلف را در سال 2015 به نمايش گذاشت. تم اصلي اين كليپ ارتباط تجهيزات مختلف با يكديگر در كنار سرويس‌هاي مكملي مانند ناوبري و سرويس‌هاي مبتني بر مكان بود. نورتا در سخنراني خود از ارتباطات و مشاركت‌هاي شركت نوكيا با ساير شركت‌ها در ارائه محصولات و خدمات مطابق با نيازمندي‌هاي كاربران سخن گفت.
در مصاحبه گروهي با نورتا از وي پرسيدم: «به نظر مي‌رسد ديدگاه نوكيا بيشتر به تصاحب ديگر شركت‌ها نزديك است تا تعامل و مشاركت با آنها نمونه هايي مانند تصاحب شركت نوتك (Navteq) ارائه دهنده سرويس‌هاي نقشه‌برداري و ناوبري و كيوت (Qt) ارائه دهنده سرويس‌هاي نرم‌افزاري مؤيد اين ديدگاه است و در جاهايي كه نوكيا به دليل تمايز بنيادين كسب و كار امكان تصاحب شركتي را نداشته مانند حوزه مد از رقباي خود كه با طراحان مدي مانند آرماني، پرادا، دلچه و گابانا به توليد محصول مشترك پرداخته‌اند، كاملاً عقب مانده است. ديدگاه شما در اين رابطه چيست؟» نورتا در پاسخ با رد اين ديدگاه نمونه‌هايي از ماشركت نوكا با ساير شركت ها از جمله با مايكروسافت را بر شمرد و در خصوص تلفيق مد با محصولات الكترونيكي مصرفي محصولات شركت ورتو (از زيرمجموعه‌هاي نوكيا كه توليدكننده گوشي‌هاي لوكس و گران قيمت است.) را مثال زد.
به نورتا گفتم: «اما اغلب مردم توانايي پرداخت چند هزار يورو براي يك گوشي تلفن همراه را ندارند و نوكيا هم مي‌تواند مانند ساير رقبا گوشي‌هايي با قيمت مناسب و با همكاري طراحان مد توليد كند. كه در اينجا با يك پاسخ سياسي به سبك نوكيا مواجه شدم: ما نيازهاي بازار را بررسي مي‌كنيم و در صورتي كه بازار چنين نيازي را داشته باشد، امكان چنين همكاري‌هايي منتفي نيست.» نورتا در پاسخ به سؤال ديگري در خصوص نت‌بوك‌هاي نوكيا به اين مضمون كه «چرا از سيستم عامل ويندوز 7 براي بوكلت خود استفاده كرديد در حالي كه مزيت رقابتي شما در سيستم عامل سيمبين مي‌توانست به توليد نت‌بوك‌هايي با اين سيستم عامل و موفقيت آن در بازار منجر شود.» هم يك پاسخ سياسي ديگر داد و گفت: «نياز بازار به نت‌بوك در حال افزايش است و در صورتي كه اين روند ادامه يابد توليد نت‌بوك با سيستم عامل سيمبين منتفي نيست.»
تلفيق خلاقيت انسان‌ها و تكنولوژي
در پروژه پيشرفت حسن ختام مراسم و يكي از جذاب‌ترين بخش‌هاي اين همايش سخنراني فرانسيس لينزي گوردون نويسنده و مجري شبكه لونلي پلنت (Lonely Planet) بود. وي كه يكي از مسئولين ارشد پروژه مشترك شركت نوكيا با لونلي پلنت به نام پروژه پيشرفت است. وي در سخنراني خود با نشان دادن فيلم‌هايي از اقصي نقاط جهان مانند برزيل، هندوستان و حتي ايالات متحده آمريكا چگونگي استفاده مردم كشورها از تلفن همراه براي مقابله با بيماري‌ها، رونق دادن به كسب و كارهاي محلي، استفاده براي آموزش و نيز پشت سر گذاشتن ترافيك، را به تصوير كشيده بود.
لمس ايده‌هاي آينده
نمايشگاه جانبي همايش به واقع جذاب‌ترين بخش اين همايش بود. جايي كه مي‌شد نمونه‌هايي از ايده‌هاي ذكر شده در همايش را از نزديك ديد و لمس كرد. برخي از اين ايده‌ها به شرح زير بودند:
Point & Find
شايد بتوان جالب‌ترين سرويس ارائه شده را سرويس Point & Find دانست. اين سرويس شما را قادر مي‌سازد با دوربين گوشي خود از سوژه‌هاي مختلف عكس بگيريد و اطلاعات مربوط به آن سوژه را روي گوشي خود دريافت كنيد. به عنوان مثال شما مي‌توانيد با عكس گرفتن از تبليغ يك فيلم جديد تريلر آن را روي گوشي خود مشاهده كنيد. يا در يك فروشگاه به عكس گرفتن از باركد يك كالا اطلاعات و مشخصات كامل آن كالا و نيز فروشگاه‌هاي ديگري كه آن كالا را مي‌فروشند به همراه قيمت فروش هر كدام از آنها را بلافالصله روي گوشي خود ببينيد.
Nokia Money
نوكيا ماني ديگر سرويسي بود كه به كرات در بين سخنراني‌ها به آن اشاره شد. اين سرويس كاربران را قادر مي‌سازد با استفاده از بستر مخابراتي و با ارسال تنها يك پيامك كه به شكل ويژه‌اي كدگذاري شده است به تبادلات مالي با يكديگر پرداخته و حتي خريد و فروش كنند.
نرم‌افزار براي خواندن حروف بريل
اين نرم‌افزار ويژه كاربران نابينا يا كم بينا طراحي شده است. اين نرم‌افزار مي‌تواند پيامك‌هاي دريافت شده بر روي گوشي اين كاربران را با لرزاندن گوشي به شكل حروف بريل شبيه‌سازي كند.
رابط كاربري صوتي اين رابط كاربري شما را قادر مي‌سازد بدون لمس و يا حتي نگاه كردن به گوشي خود بتوانيد تمامي عملكرد‌هاي آن را مديريت كنيد.
Ground Guidance
اين نرم‌افزار براي هدايت كاربران در پياده روي طراحي شده است كه با سرويس نقشه‌هاي نوكيا سازگار است و بهترين مسير را براي رسيدن به مقصد با پياده روي را به شما نشان مي‌دهد.
رادار سلامت نوكيا
اين سرويس آخرين اطلاعات از شيوع بيماري‌هاي گوناگون در نقاط مختلف جهان را به كاربر نشان مي‌دهد و همچنين امكان دريافت گزارشات پزشكي توسط پزشكان را دارا است.
