مهريه‌،كمربند ‌ايمني‌ ‌زندگي نيست‌

رفتارها و برخوردهاي خانواده «عروس» و «داماد» از زمان آشنايي تا روزي كه دو خانواده در مجلسي به نام‌« بله بران» بر سر مسائل و موضوع‌هاي مختلف مرتبط با تشكيل زندگي مشترك زوج‌هاي جوان بحث مي‌كنند ، معمولا شكل و شمايلي مودبانه دارد. هر دو خانواده با مهرباني با هم تعامل مي‌كنند.
آن ها فقط به دنبال خوشبختي دو جوان هستند و مي‌خواهند هرچه زودتر زندگي مشترك آن ها «سر» بگيرد ، اما وقتي پاي مسائل مالي به ميان مي‌آيد ، معمولا شكل رفتارها تغيير مي‌كند و هر يك از طرفين تلاش مي‌كنند تا شرايط خود را به شكلي مودبانه و محترمانه به طرف مقابل تحميل كنند.
اين وضعيت معمولا در اغلب خانواده‌ها تكرار مي‌شود و البته تعداد محدودي از خانواده‌ها نيز در شرايطي عاقلانه و برابر با هم به تفاهم مي‌رسند و ديگر كار به چانه زني بر سر ميزان مهريه و تعداد و نوع سكه و... نمي‌رسد. يكي از مهم ترين مباحثي كه در چنين جلساتي مايه دردسر و گاه اختلاف ميان خانواده داماد و عروس مي‌شود مساله تعيين مهريه است.
در شرايطي كه قانون در زمينه ازدواج تنها به مسائلي كلي توجه دارد و همچنين ثابت كردن هر يك از مشكلات و مسائل خانوادگي در زمان بروز اختلاف، نياز به طي كردن مسيري سخت و دشوار دارد ، طبيعي است كه زنان به عنوان بخش آسيب‌پذيرتر در مشكلات خانوادگي تلاش مي‌كنند تا در همان ابتداي زندگي كه آقا داماد محو جمال و خلق و خوي عروس‌خانم شده و حاضر است براي او « جان» فدا كند ، از داماد يك تضمين درست و حسابي بگيرند.
البته برخلاف خود داماد ، معمولا خانواده او كه آخر و عاقبت كار را مي‌بينند ، كمي‌ معقولانه فكر مي‌كنند و به همين دليل به سادگي ممكن است زير بار مهريه سنگين نروند اما در نهايت و در اغلب خانواده‌ها نيز آنچه كه به عنوان مهريه تعيين مي‌شود ، چندان منطقي نيست و به همين دليل در زمان بروز اختلاف‌هاي خانوادگي نمي‌تواند مشكل چنداني را از هر دو طرف حل كند و معمولا تبديل به گرهي كور مي‌شود كه بر شدت مشكلات نيز اضافه مي‌كند.
مهريه بر خلاف تصور بسياري از زوج‌هاي جوان تضمين زندگي مشترك نيست بلكه به لحاظ ديني و مذهبي، هديه‌اي است كه در زمان عقد داماد به عروس مي‌دهد.
آنچه كه سبب شده تا وجود مهريه در عقدنامه كاركردي تضميني پيدا كند ، از يك طرف رقم بالاي مهريه‌هاي امروزي و از سوي ديگر وجود عبارت « عندالمطالبه » در مقابل ميزان مهريه است و اين به آن معني است كه از زمان عقد و وقوع نكاح آقا داماد به ميزان مهريه درج شده در عقدنامه به همسرش بدهكار است و زن هر زماني كه بخواهد مي‌تواند اين حق را با بهانه و بي‌‌بهانه مطالبه كند و كسي هم حق ندارد او را از مطالبه اين حق منع كند.
اگر داماد قصد پرداخت مهريه‌اي كه تعيين مي‌كند را نداشته باشد آن ازدواج شرعا مشكل دارد. بسياري از افراد تصور مي‌كنند تعيين مهريه سنگين مساله‌اي ديني است و اين مساله مورد تاكيد و تاييد دين اسلام هم هست، اما اسلام به عنوان ديني كه به ازدواج خيلي بها مي دهد ، شرايط بسيار ساده‌اي را براي ازدواج در نظر گرفته و از نظر اين دين، ازدواج در حد يك قرارداد ساده اما مقدس است.
با اين نگاه تاكيد اسلام نيز بر مساله مهريه تنها در حد و اندازه يك هديه است و البته دين ما مانعي براي اين‌كه مرد بخواهد در ابتداي زندگي هديه‌اي بزرگ به همسرش بدهد و يا اين‌كه طرفين تضمين‌هاي ديگري را هم براي ازدواج تعيين كنند ايجاد نكرده است. چگونه در زندگي خانوادگي تضمين به دست بياوريم؟

مطالبه مهريه در بسياري از خانواده‌هاي ايراني تنها زماني صورت مي‌گيرد كه كارد به يكي از استخوان‌هاي زن رسيده باشد و او براي رهايي از شرايط مشقت بار زندگي، مهريه خود را به اجرا مي‌گذارد تا بتواند در مقابل بخشش آن، از همسر خود طلاق بگيرد البته در موارد متعددي نيز به اجرا گذاشتن مهريه با هدف كسب درآمد مالي از سوي زن صورت مي‌گيرد.

در موارد بسيار محدودي نيز زن و شوهر با توافق مهريه را پرداخت و دريافت مي‌كنند ، اما زماني كه كار به دادگاه مي‌رسد معمولا مهريه براي درخواست طلاق و يا گرفتن حضانت فرزندان به اجرا گذاشته مي‌شود. حالا اگر از همين مسير به عقب بازگرديم و به زمان تعيين مهريه برسيم مي‌توان نكات فراواني را در اين زمينه بيان كرد.
يكي از اين نكات اين است كه در دنيايي كه انسان‌ها براي حفاظت از اموال و اشياي قيمتي و جان خود انواع و اقسام بيمه نامه‌ها را تهيه مي‌كنند ، مهريه هم مي‌تواند يك بيمه‌نامه براي حفظ زندگي مشترك و يا مانند كمربند ايمني زندگي مشترك باشد.
مهريه در واقع مالي است كه مرد طبق توافق با همسرش براي او تعيين مي‌كند.

يكي از ويژگي‌هاي مال خوب و واقعي هم اين است كه به سرعت و به سادگي و با راحتي وصول شود و اگر قرار باشد فردي براي دريافت چيزي كه از نظر شرع و قانون از شير مادر هم براي او حلال تر است به زحمت بيفتد ، قطعا يك جاي كار مشكل دارد.
ويژگي ديگر مهريه اين است كه در اثر گذشت زمان از ازرش آن كاسته نشود. در كشوري مانند ايران چيزهايي مانند سكه طلا و زمين به عنوان مهريه مي‌تواند قابل توجه باشد زيرا اين چيزها نيز اغلب با افزايش تورم به اندازه آن و يا كمي‌ بيشتر رشد مي‌كند .
اما اين مساله كه زني يك چك مثلا 200 ميليوني از همسر خود داشته باشد و هر زمان كه بخواهد بتواند آن را به اجرا بگذارد و علاوه بر ضبط اموال همسرش، قطع كردن تلفن همراهش، توقيف اتومبيل و خانه‌اش، مانع از خروج او از كشور شود و او را به زندان بيندازد؛ مساله‌اي است كه با توجه به اتفاق‌هايي كه در سال‌هاي اخير در دادگاه‌هاي خانواده رخ داده، مي‌تواند آرامش رواني مردان را به خطر بيندازد و حتي سبب شود برخي از آنها براي فرار از خطر احتمالي پرداخت مهريه هيچ‌گاه وسيله يا خانه‌اي به اسم خود خريداري نكنند يا اين‌كه بخشي از اموال خود را از همسرشان پنهان كنند. ضمن اين‌كه چنين مساله‌اي براي برخي زنان نيز زمينه سوءاستفاده‌اي جدي را فراهم مي‌كند.
تعيين تكليف مساله‌اي مانند مهريه و مسائل مالي در ازدواج ، به اندازه تعيين تكليف مساله‌اي مانند تعيين خط مرزي در ميان كشورها مهم و حساسيت برانگيز است.
به همين دليل بهتر است هر دو طرف با نگاهي واقع‌بينانه نسبت به اين مساله تصميم گيري كنند. تجربه نشان داده مردان و زناني كه درباره مهريه تصميم احساسي مي‌گيرند خيلي زود لطمه مي‌خورند و شيوه مناسب در اين مقطع اين است كه هر دو طرف، به هر اندازه هم كه عاشق هم باشند بهتر است عاقلانه فكر كنند و پس از آن عاشقانه زندگي كنند.